روش های جراحی درمانی چاقی
روش های پس معده (BY PASS SURGERY)
در این روش، جراح از طریق لاپاراسکوپی یک قسمت از معده به حجم تقریبی 30 میلی لیتر ایجاد می کند که به آن پاچ یا کیسه می گویند (POUCH) تا دریافت و ذخیره غذا محدود شود، سپس قسمتی از روده به طول 75 تا 150 سانتی متر و به شکل Y به آن متصل شده تا غذا از آن عبور کند. به این ترتیب قسمت پایینی معده، دوازدهه و ایتدای روده باریک از مسیر جذب خارج می شوند.

روش اسلیو (SLEEVE)
در این روش که به روش لاپاراسکوپی انجام می شود، حدود 60 تا 80 درصد معده در طول انحنای بزرگ تا نزدیک محل اتصالش به مری توسط (استاپلریاگیره) جدا شده و از بدن خارج می گردد و باقیمانده معده به صورت لوله باقی می ماند و بنابراین ظرفیت پذیرش غذا نیز به صورت چشمگیری کاهش می یابد. از طرفی با توجه به ترشح هورمون تحریک کننده اشتها به نام گرلین (gherelin) قسمتی از معده که از بدن خارج می شود این افراد بعد از عمل اشتهای کمتری نیز برای خوردن غذا دارند.

روش پلیکاسیون (PLICATION)
روش پلیکاسون روشی است که متعاقب آن سایز معده کاهش یافته و مصرف مواد غذایی محدود می شود. در این روش چندین برش (انسزیون) روی پوست ایجاد کرده و از طریق دستگاه لاپارسکوپ که مجهز به دوربین است وارد این برش ها شده و بدین طریق حجم معده را تا 70 درصد کاهش می دهند و در این صورت به فرد کمک می کند تا مصرف غذا را کاهش دهد. این روش کمتر تهاجمی و قابل بازگشت است و امروزه کاربرد زیادی دارد.
در این روش اکثر بیماران 40 تا 70 درصد وزن اضافه خود را در سال اول از دست می دهند. و بسیاری از مشکلات همراه با چاقی مانند دیابت، فشار خون، آپنه های انسدادی ضمن خواب، اختلال در سطح کلسترول خون در 75 درصد موارد برطرف خواهد شد.
این روش با خطراتی همراه است از قبیل خونریزی، عفونت، آسیب به سایر ارگان های بدن که موجب اقدام جراح به عمل جراحی باز می شود. همچنین خطر نشد خون از محل بخیه های بکار رفته جهت چین دادن معده وجود خواهد داشت که البته این عوارض نادر است. (کمتر از 1% موارد.)

مراقبت های قبل از جراحی
موارد زیر را به پزشک اطلاع دهید
- در صورت داشتن هر گونه حساسیت به دارو
- داروهای که مصرف می کردید. از جمله ویتامین ها، داروهای گیاهی کرم ها و قطرات چشمی، داروهای استروئیدی و آسپرین با داروهای ضد انعقادی مثل وارفارین.
- در صورت داشتن سابقه حساسیت ضمن گرفتن داروی بیهوشی در خود و خانواده و داشتن هر گونه مشکلات خونی در خود و خانواده.
- جراحی های قبلی.
- احتمال بارداری.
- سایر مشکلات سلامتی.
- ممکن است نیاز به انجام تست های تشخیصی  و گرافی از دستگاه گوارش داشته باشید.
- ممکن است 2 تا 3 هفته از جراحی رژیم مایعات توصیه می شود.
- برخی داروها ممکن است نیاز باشد که قطع شوند در این رابطه با پزشک مشورت کنید.
- حداقل 8 ساعت قبل از جراحی ناشتا باشید.
- روز قبل و روز عمل حمام نمایید و با محلول های اسکراب بدن خود را از گردن به پایین ضد عفونی کنید.
- ناحیه شکم کاملا شیو شود.
- در روز عمل و پس از ترخیص حتما همراه داشته باشید.

مراقبت های پس از جراحی
- پس از جراحی در صورت داشتن درد و تهوع طبق تجویز پزشک داروی مسکن و ضد تهوع داده می شود.
- معمولا  درنی در محل جراحی تعبیه می شود تا ترشحات خارج شوند. درن ممکن است پس از ترخیص در محل جراحی باشد و در ویزیت پس از جراحی درن کشیده شود. بیمار باید توجه داشته باشد که درن کشیده یا مسدود نشود.
- برای پیشگیری از تشکیل لخته های عروقی توصیه می شود بیمار روزانه چند بار با احتیاط از تخت پایین آمده و راه برود.
- یک روز پس از جراحی معمولا مایعات شروع خواهد شد.
- برای پیشگیری از عفونت ریه پس از جراحی تنفس عمیق و سرفه با حفظ محل عمل جراحی با دست ضروری است.
- معمولا بیمار برای چند روز در بیمارستان بستری خواهد بود و سپس ترخیص می شود.
- محل زخم جراحی را روزانه از نظر قرمزی، تورم، تغییر رنگ، ترشح، خونریزی بررسی نمایید.
- پانسمان روی محل جراحی تمیز و خشک نگه داشته شود.
- پس از خارج کردن درن، محل درن پانسمان تمیز و خشک گذاشته شود (گاز استریل و چسب در منزل داشته باشید.)
- بخیه های محل جراحی معمولا 7 تا 10 روز پس از جراحی کشیده می شوند.
- تا زمان اجازه پزشک حمام نکنید در وان یا استخر وارد نشوید.
- ممکن است پزشک برای پیشگیری از تشکیل لخته در عروق برای چندین هفته داروی رقیق کننده خون تجویز کند که به آموزش های داده شده در ارتباط با این دارو دقت فرمایید.
- ویتامین B12، D برای رفع کمبود ویتامین برای شما تجویز خواهد شد.

مراقبت های منزل
- به طور مکرر در طول روز راه بروید تا از تشکیل لخته در عروق پیشگیری شود. هنگام بیداری برای 4 تا 6 هفته از نشستن بیش از 45 دقیقه تا یک ساعت خودداری کنید .
- تمیرینات تنفسی را ادامه بدهید تنفس عمیق و سرفه در پیشگیری از پنومونی (ذات الریه) موثر است.
- از انجام فعالیت های سنگین مثل بلند کردن وزنه، کشیدن وهل دادن تا زمان اجازه پزشک خودداری فرمایید.
- تا زمان مصرف داروهای مسکن از رانندگی خودداری فرمایید.
- در ارتباط با بازگشت به محل کار و شروع زندگی روتین و با پزشک خود مشورت نمایید.
- مایعات فراوان در طول روز مصرف نمایید ( حدود 2400 سی سی در طول روز)
- بهتر است مایعات مصرف شده بدون شکر و کافئین باشد برای یک ماه از مصرف قهوه خودداری کنید چون کافئین موجود در آن باعث از دست دادن مایعات می شود.
- به توصیه های پزشک و پرستاران در مورد مصرف ویتامین و پروتئین کافی توجه فرمائید.

علائم هشدار دهنده
- تهوع و استفراغ مداوم
- درد و ناراحتی ضمن بلع
- در صورت داشتن درد، تورم و گرمی در اندام تحتانی
- تب بالای 39 درجه سانتی گراد.
- در صورت وجود قرمزی، تورم و یا ترشح چرکی محل جراحی
- مدفوع قیری رنگ و اسهال
- احساس گیجی و ضعف و اختلال تکلم
- سرگیجه هنگام ایستادن
- درد قفسه سیننه
- درد شدید که با مسکن بهبود پیدا نکند
- تنگی نفس و سرفه
- کبودی پوست که گسترش یابد
- زردی پوست و سفیدی چشم

منبع: بیمارستان سینا، دانشگاه علوم پزشکی تهران
تنظیم: مونا عدالت یار